RHAPSODY

“Jij hebt zeker Surinaams bloed, jongen?” Een oude museumsuppoost in fort Zelandia spreekt John aan. “Ik? Nee, hoor maar ik voel me hier wel thuis.” “Ah. Ik zie het aan je lopen en bloed liegt niet, mijn jongen.” We waren net een week in Suriname en John heeft zich al helemaal aangepast. Het is een van onze eerste ontmoetingen.

Onze tijd in Suriname en de Surinamerivier zit er op. Jammer? Ja! De natuur is overweldigend en we hebben nog lang niet alles gezien. De ontmoetingen met de mensen hier staan voorgoed in mijn geheugen. De Surinamers, die wij gesproken hebben, zijn vriendelijk, open en bovenal goedlachs. Ze beschikken over een groot relativeringsvermogen. De taal is prachtig. Onze eigen moerstaal aangevuld met talloze exotische woorden uitgevoerd in het Surinaamse accent. En dan die tomeloze relaxedheid. No spang. Suriname, wellicht het vrolijkste land in de jungle*. Ondanks. Ondanks het bruine Surinamerivierwater. Ondanks dat de geldautomaten regelmatig leeg zijn en het afwachten is of en wanneer er weer geld te krijgen is. Op de radio horen we dat Suriname failliet is. In een lang verhaal wordt verteld dat de hele wereld dit al weet maar dat de regering en bureau voor de staatsschuld nog aan het overleggen zijn. Daardoor het leven zoveel duurder is geworden. “Schrijf je het op?Volgende week kan ik pas weer naar de bank.” Ondanks dat het land in verval is. Veel fabrieken zijn gesloten en staan er mistroostig bij. Gebouwen die niet gebruikt worden, verpauperen. Naast kapotte bruggen wordt een nieuwe gemaakt. De oude laten we liggen. Schreepswrakken zijn aan de kant van het water te vinden. Ondanks dat het land leeggehaald wordt. Grote vrachtwagens met bijna nog grote boomstammen verlaten het tropisch woud. Gouddelvers ploegen eveneens de bodem om. De schoonheid voorgoed bezoedeld waarschijnlijk. Ondanks dat de wegen zo slecht zijn. “Slecht? Ach ja ik betaal ook geen wegenbelasting”. Ondanks bij zware regenval heel Paramaribo blank staat omdat de geasfalteerde wegen geen goede afwatering hebben en het water versneld naar het laagste gedeelte stroomt.

Ondanks de grote hoeveelheid Chinese invloed. Soms lijkt het wel alsof we in China zijn met alle Chinese warenhuizen en bedrijven. Ondanks dat de lonen laag zijn. (er is wel een staking van de leraren geweest voor meer loon) Sommigen hebben een baan bij de overheid. Dan  heb je geluk.  Zeven even* heet dat: je start om 7 uur, werkt even tot je leidinggevende weg is en dan kun je bij klussen. We spraken een goudzoeker in Brokopondo. ‘sMorgens heeft  hij een overheidsbaan.Vrijwel elke middag zoekt  hij daarnaast naar goudstof in de rivier. Zeeft het eruit met een eigen gemaakt goudzeef. Zo verdient hij genoeg om van te leven. Echt een zeven- even-baan.

Ondanks misschien nog wel meer…

Maar jammer? Zeker!! Dankzij Grietje Bee, het vogeltje dat overal boven uit zijn eigen naam roept:Grietje Bee (of kratje bier). Dankzij de brulapen aan de overkant die ons elke dag wakker brulden.Dankzij alle mooie ervaringen. Dankzij de stoere man met zijn vogelkooitje of is dat ondanks; een vogeltje hoort te vliegen. Dankzij het Parbobiertje.Dankzij de Surinaamse eetcultuur een mengeling van Javaans, Hindoestaans en Afrikaans. Vooral Baka Bana, gebakken banaan met pittige grove satésaus is mijn favoriet. Dankzij het bezoek van mijn zus Letta en haar vriendin. Dankzij de vrijheid om te spreken. Op de markt, we worden al herkend en hebben van hen afscheid genomen, spreken we dames dat de handelaren goed geld verdienen. Zij moeten steeds meer verkopen om evenveel te ontvangen. Maar ze blijven goedlachs en vrolijk. Geven een extra mango weg. Laten ons van al het fruit proeven die we nog niet kennen. Recepten worden gedeeld als we vragen hoe we iets klaar moeten maken. “n Beetje knoflook, een uitje, wat gember en een blok (maggiblokje) en dan bakken. Koop maar. Is heel lekker, echt waar.”

Dankzij een Nederlands stel dat hun eigen resort bouwt in Jaw Jaw. Een spannend avontuur voor ze.. Hij komt uit het dorpje en kent de culuur. Zij zoekt haar weg tussen de dorpsbewoners. Zij fungeren als dorpscafé voor voetbal en een biertje. Beiden hebben ze zoveel energie. Die gaan het wel redden. Ze zijn te volgen via Facebook; Jaw Jaw a tela.

Dankzij de vele gesprekken en dankzij de volgende uitspraken:

“Koop je bij mijn buurvrouw? Geeft niet, wij zijn geen concurrenten. Koop je bij haar dan heeft zij geluk. Koop je morgen bij mij dan heb ik geluk. Niemand kan mij,  mijn geluk afnemen.” -Mevrouw van het groentewinkeltje in Domburg

“Leef je leven en maak je niet druk om dingen waar je geen invloed op hebt(doelend op de regering). Zorg dat je iets kan betekenen  voor anderen in je eigen omgeving. Leef goed.”- Mevrouw van het Koto museum in Paramaribo.

En hoe denk je over het verleden? “Dat heb ik niet meegemaakt en jij ook niet. We hebben er beiden geen schuld aan. Als ik erover nadenk, word ik boos. Dat helpt me niet verder. We leven nu. Daar moeten we mee om leren gaan” – Een gids van Frederiksdorp.

“Je moet poepen en eten. Je mag nemen maar je moet ook geven. De overheid eet alleen maar.” Een willekeurige man die ons aanspreekt  in Paramaribo en zich mateloos opwindt over o.a. de regering en de slechte staat van de straat in Paramaribo.

“Sommigen waren wakker toen de rest van de Surinamers sliepen.” Over het grote verschil tussen arm en rijk ontstaan m.n. net na de onafhankelijkheid .

En dankzij bordeaux*! Onze kleur van ons paspoort. Surinamers delen elkaar onderling naast etniciteit ook naar de kleur van je paspoort in. Ik sta er veel te weinig bij stil maar bordeaux zijn betekent mogelijkheden en vrijheid. Wij kunnen overal heen. Nederlandse Surinamers zijn ook bordeaux, de kleur van hun paspoort. De meeste Surinamers zijn niet naar Nederland gegaan na de onafhankelijkheid en zijn dus donkerblauw. Met een Surinaams donkerblauw paspoort worden er vragen gesteld als je al op reis kunt…

Als we na 10 dagen na ons Cottica-avontuur weer eten bij de dame van de warung aan het beroemde Domburgse pleintje, begroet ze ons uitgebreid. “Ik heb vandaag roti gedraaid. Wil je die? Ze kijkt naar John. Ze lacht zoals altijd en zegt: “O, jij bent bruin geworden. Nu ben je een echte Surinamer. Je eet ook peper, toch. Ja, een echte Surinamer.”

“Traveling, the healthiest addiction”

-Susan, via Fb)-

*Uit het boek Paramaribo, de vrolijkste stad in de jungle/Foto’s mede dankzij Tineke, Zanzibar